Hệ thống chữa cháy Sprinkler được lắp đặt phổ biến tại các chung cư, trung tâm thương mại, nhà kho… Nhưng không phải ai cũng biết hệ thống Sprinkler là gì? Cơ chế hoạt động và những lưu ý khi vận hành, thiết kế.

Hệ thống chữa cháy Sprinkler là gì?

Hệ thống chữa cháy Sprinkler (tiếng Anh: Sprinkler system) là hệ thống chữa cháy tự động, dùng đầu phun kín ở chế độ thường trực. Khi nhiệt độ môi trường đạt đến ngưỡng kích hoạt, đầu phun sẽ tự động phun nước chữa cháy.

Nhờ cơ chế tự động phun nước khi phát hiện bất thường, hệ thống chữa cháy Sprinkler dược sử dụng nhiều ở các chung cư, nhà máy, khu vực cần chữa cháy cục bộ (theo điểm) trên diện tích bảo vệ nhất định.

Hệ thống chữa cháy Sprinkler bao gồm các bộ phận cơ bản:

• • Đầu phun Sprinkler
  • Nguồn cấp nước (bồn chứa) để đảm bảo nguồn nước luôn có sẵn
  • Đường ống dẫn nước
  • Máy bơm chữa cháy
  • Van báo động

Hệ thống Sprinkler hoạt động theo nguyên lý: Khi nhiệt độ cao vượt ngưỡng, bộ cảm biến của đầu phun Sprinkler (thường làm bằng thuỷ nguyên hoặc kim loại dễ nóng cháy) sẽ vỡ, từ đó mở chốt chặn bịt lỗ phun nước. Lúc này, nước sẽ tự động được phun lên đám cháy để dập lửa tại điểm lắp đặt hệ thống chữa cháy Sprinkler.

Nhiệt độ kích hoạt hệ thống Sprinkler thường được chia thành các mức dưới đây.

• • Mức nhiệt thông thường: 135°F – 170°F
  • Mức nhiệt trung bình: 175°F – 225°F
  • Mức nhiệt cao: 250°F – 300°F
  • Mức nhiệt tương đối cao: 325°F – 375°F
  • Mức nhiệt rất cao: 400°F – 475°F
  • Mức nhiệt vô cùng cao: Từ 500°F trở lên

Tuỳ nhiệt độ môi trường khu vực cần bảo vệ (nhiệt độ kích hoạt Sprinkler bao giờ cũng phải cao hơn nhiệt độ trung bình của khu vực) và tính chất, yêu cầu về an toàn PCCC tại khu vực, người dùng có thể tuỳ chọn mức nhiệt kích hoạt hệ thống chữa cháy Sprinkler.

Đồng thời, tuỳ loại đầu phun được lắp đặt, nước sẽ được phun theo dạng giọt lớn, phủ rộng theo các hướng lên trên, xuống dưới hoặc hướng ngang.

Ưu, nhược điểm của hệ thống Sprinkler

Hệ thống chữa cháy Sprinkler có các ưu điểm cơ bản:

• • Nhờ khả năng cảm biến nhiệt và tự động kích hoạt hệ vòi phun nước, hệ thống chữa cháy Sprinkler có phản ứng nhanh khi có cháy, hỗ trợ dập cháy từ sớm, hạn chế khả năng cháy lan.
  • Thiết bị hoạt động tự động, không phụ thuộc vào các hệ thống khác (hệ thống báo cháy, hệ thống báo động) hay con người nên có khả năng bảo vệ liên tục 24/7, hạn chế ảnh hưởng lỗi từ các thiết bị khác.
  • Bảo vệ tính mạng và tài sản con người, giảm thiểu rủi ro trong trường hợp xảy ra cháy. Hệ thống này thường được ưu tiên lắp đặt tại các khu vực đông người, chứa tài sản giá trị như các khu chung cư, trung tâm thương mại, nhà kho…
  • Đáp ứng yêu cầu thẩm duyệt PCCC của các công trình có yêu cầu cao về an toàn PCCC.

Tuy nhiên, bên cạnh các ưu điểm về chữa cháy nhanh và đảm bảo an toàn PCCC, hệ thống chữa cháy Sprinkler vẫn tồn tại một số hạn chế:

• • Chi phí đầu tư ban đầu cao do yêu cầu về thiết bị chất lượng, thi công chuẩn kỹ thuật.
  • Yêu cầu nguồn nước phục vụ hệ thống Sprinkler phải đảm bảo liên tục, áp suất ổn định. Một số dự án còn yêu cầu trang bị thêm bơm tăng áp và bồn chứa để đảm bảo nguồn nước phục vụ chữa cháy luôn sẵn sàng.
  • Không phù hợp với các đám cháy điện. Những môi trường có nguy cơ cao về cháy điện cần lắp đặt hệ thống chữa cháy khí sạch như Co2 hoặc FM-200.
  • Yêu cầu bảo trì và kiểm tra, vệ sinh định kỳ để đảm bảo hệ thống hoạt động tốt khi phát sinh sự cố.

Quy trình lắp đặt hệ thống Sprinkler

Khi lắp đặt hệ thống Sprinkler, người dùng cần tuân thủ các tiêu chuẩn, cụ thể:

• • Luật PCCC 2024
  • TCVN 7336:2022: Tiêu chuẩn quốc gia về hệ thống Sprinkler
  • TCVN 5738:2021: Tiêu chuẩn quốc gia về hệ thống báo cháy
  • TCVN 2622:1995: Tiêu chuẩn quốc gia về PCCC cho nhà và công trình
  • NFPA 13: Tiêu chuẩn cụ thể về thiết kế và lắp đặt đầu phun Sprinkler
  • NFPA 20: Tiêu chuẩn cụ thể về lắp máy bơm cố định.

Quy trình lắp hệ thống chữa cháy tự động Sprinkler đòi hỏi tuân thủ đúng kỹ thuật với các bước cơ bản dưới đây.

• • Bước 1: Khảo sát thực tế công trình, khu vực cần bảo vệ và các yêu cầu đặc thù theo từng dự án.
  • Bước 2: Thiết kế hệ thống PCCC nói chung và hệ thống chữa cháy Sprinkler nói riêng đảm bảo an toàn PCCC và kỹ thuật.
  • Bước 3: Chuẩn bị vật tư theo yêu cầu từ bản thiết kế PCCC đã được duyệt. Đảm bảo đầu phun Sprinkler, thiết bị PCCC, bơm chữa cháy… phải đảm bảo chất lượng.
  • Bước 4: Lựa chọn nhà thầu thi công PCCC uy tín để tiến hành lắp đặt đường ống nước, thi công hệ thống chữa cháy theo bản vẽ. Chủ đầu tư nên chọn các nhà thầu uy tín, cung cấp đầy đủ thiết bị và có kinh nghệm thi công PCCC. Tham khảo: Đơn vị cung cấp thiết bị PCCC Hà Nội, Đơn vị cung cấp thiết bị PCCC Hải Phòng.
  • Bước 5: Kiểm tra, chạy thử hệ thống chữa cháy.
  • Bước 6: Nghiệm thu và bàn giao hệ thống, có hướng dẫn và lưu ý cho chủ đầu tư.

Lưu ý khi sử dụng hệ thống Sprinkler

Nhằm đảm bảo hiệu quả vận hành, hạn chế các rủi ro cháy nổ, khi sử dụng hệ thống chữa cháy Sprinkler, người dùng cần lưu ý:

• • Định kỳ bảo trì và kiểm tra hệ thống Sprinkler: hiện trạng của thiết bị, áp lực nước, nguồn nước dự trữ.
  • Không treo vật nặng tại đầu phun Sprinkler, không để các vật cao chắn khu vực đầu phun.
  • Vệ sinh đầu phun Sprinkler định kỳ để tránh hiện tượng tắc nghẽn
  • Theo dõi thông tin vệ sinh, bảo trì, vận hành hệ thống trong sổ nhật ký, lưu trong hồ sơ PCCC.
  • Đào tạo nhân viên về cách vận hành của hệ thống.